Мұқатай Ж. Жанарымдағы әлем.- Өскемен : Шығыс ақпарат, 2021. -332 б.
22 маусым 2021 жылы «Дидар» газетінің журналисі Жанар Мұқатайқызы «Жанарымдағы әлем» атты кітабын сыйға тартты. 1997 жылдан бастап облыстық «Дидар» газетінде жиырма бес жылдай жұмыс істейді. Тұңғыш кітабына газет бетінде жарияланған әңгіме, мақала, сұхбаттарын ұсынып отыр. Журналистік жолсапар, Айналайын атамекен, Сырға толы сұхбаттар, Көңіл пернесі,-деген бірнеше бөлімнен тұрады. Кітап өте тартымды жазылған. «Ұшбұлақтағы үш бала»,- атты мақалада, Әбдешовтар отбасының ағайынды үш бала Әли, Назира, Аружанды Семейдің балалар үйінен алып патронаттық тәрбие бергендігі туралы жазылған. Жазушылар Қабдеш Жұмаділов, Асқар Алтай, Тұрысбек Сәукетаев, Айгул Кемелбаевамен сұхбаттар берілген. Кітаптың әр бетінде шығысына, туған жеріне, жерлестеріне, ағайын туыстарға деген ыстық ықыласы, сезімі, махаббаты, құрметі жатыр. Құрметті оқырман, кітаппен таныс болайық.
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі: Уалханова Рақия Нұралықызы
«Шығыс шеңбері» аталған тас жолдың құрылысы 1940-41 жылдары халықтың күшімен 72 күнде салынды. Шығыс Қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағат деректеріне сүйенген А.Аубакировтың сөзінше , «шығыс шеңбері »тас жолының құрылысы туралы жинақталған тарихи деректер жоқ. 1940-1941 жылдардағы мерзімді басылым беттерінде («Алтай большевигі», «Сталинское знамя») аздаған мақалалар жарияланған. 2001 -2002 жылдары «Дат» тарихи қоғам мүшелері осы тақырыпты зерттеп, материалдар іздестіргенде жол құрылысы тарихын таба алмаған. Қала кітапханаларының қорынан Н.А. Алексеенконың «Усть-Каменогорск», Ю.А. Кислициннің Н.И. Попованың «Народная стройка области» еңбектері, Қазақ Совет энциклопедиясынан танымдық дерек қана табылған.
1940 жыл қарсаңында облыс аумағында автокөліктерге арналған бірде –бір тас жол болмаған. Халық шаруашылығы көп залал шекті. Қыс айларында Зырян (қазіргі Алтай) қаласынан қорғасын-мырыш концентратын Риддер қаласына ұшақпен , Өскеменге нанды пароходпен жеткізу үшін қаладан небәрі 40 шақырым жердегі Феклистовка селосынан150 шақырым жерде орналасқан Гусиная айлағына өгіз арбамен тасуға мәжбүр болған. Тас жол салу 30 жылдарында белгіленгенмен, тек 1940 жылы ғана республикалық мекемелер »Шығыс шеңбері» тас жолын салу жобасын бекітті. Алайда 1939 жылы март айында өткен ВКП(Б)-ның XVIII сьезінде 210 шақырымдық жол құрылысын салу мен жөндеуді қарастырылғанымен, халық шаруашылығын дамытудың ІІІ бесжылдық жоспарында жол құрлысын орталықтан қаржыландыру мәселесі шешілмеген еді. Ферғана каналын салудағы тәжірибені қолданып, колхозшыларды міндеттей отырып, солардың күшімен жол салу мәселесін шешкен еді.
Шежіреші Сағди Қапасұлының «Ақтағыстар-Ата наймандар» атты кітабын сыйға тартты. Автор бұл кітабында киіздей тұтасқан қалың Найман елінің негізгі бір бұтағы саналатын-Терістаңбалы табының тарихи әдебиеттер мен халық шежірелерінде көп таңбалана бермейтін Ақтағыс (кейбір тарихи материалдарда Ақтаза аталады» атасының қысқаша тарихына және осы атаның тұғырлы тұлғалары мен ұлықты ұлдары төңірегінде бұрын- соңды ел құлағына естілмеген, жазбаша, ауызша шежірелерде түсінік таппаған, сирек ұшырасатын тарихи деректер мен көне аңыз-әңгімелерде айтылатын нақтылы болған оқиғаларды негізге алған. Тарихи тақырыпты шығармашылығының өзегі санайтын жазушы туындысының бірінші тарауын тұтастай шежіре мен тарихқа арнаған. Ас беру ата баба мұрасы, дәстүрлі де қасиетті қазынамыз атты бөлімде. Қазақтың дәстүрі мен салтымен таныс боласыз.
Оқырман бұл тақырыптардан жалпы қазаққа шежіре мен тарихтың қасиеті, қажеттілігі төңірегінде іздеген көкейкесті сауалдарының жауабын табарыңа кәміл сенеміз.
Кітап тарих сүйер қауымға, жоғары оқу орындарының студенттері мен мектеп оқушыларына арналған.
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
Зайсандық жерлесіміз Көкенай Камалиев «Өнерлі елім Зайсаным» атты кітабын сыйға тартты. Бұл кітап деректі очерктер жинағы. Автор 1956 жылы Зайсан ауданындағы «Благодарнен» он жылдық орта мектебін бітіргеннен кейін, Қазақтың Мемлекеттік Абай атындағы академиялық опера және балет театры жанынан тұңғыш ашылған студияға түсті. 1958 жылы бітірген соң, Зайсан қаласына шақырылып, аудандық Мәдениет үйінің директоры, 1968-1972 жылдары Өскемен қаласындағы музыка училищесін бітіріп, Шығыс Қазақстан облыстық халық шаруашылығы үйінде, әдіскер, одан соң директор болды.
1977-1997 жылдары республикалық қазақ радиосында Саяси хабарлар бас редакциясында музыкалық көркемдеуші, дыбыс режиссері, режиссер қызметтерін басқарды.
Автор кітабында осы бір өнер өлкесінде көрген-білгендерін, өнеге тәлім алған өнер дүлділдері мен жұлдыздары, талантты достары, облыс, аудан сахналарында көрсеткен өнерлері, әрқилы жолсапарлары жайында автор егжей-тегжейлі толық баяндайды.
Құрметті оқырман, кітаппен таныс болыңыз.
Дайындаған: Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
Біздің кітапхана қорына ұстаз Сембаева Күлмай «Ардагерлер ұмытылмайды» атты кітабын сыйға тартты.
Бұл шағын кітапшаға 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында болған Шығыс Қазақстан облысы, Ұлан ауданы, Ұранхай (қазіргі Аблакетка) ауылдық кеңесі аймағындағы «Қызыл Ту» және «Қызыл Жұлдыз» колхоздарына қарасты бұрыңғы Тоқсанбай, Қошанай, Баулық, Төлеке, Шөже, Алдай, Медведка, Көпбала, Бестерек т. Б. Шағын ауылдардан аттанған соғыс ардагерлерінің, бақилық болған жерлес аталарымыздың, қандастарымыздың аты жөні, біраз деректері жинақталған.
Оқырман, келешек ұрпқ өз ауылында да осындай батыр аталары бар екендігін мақтан етсін, үлгі тұтсын. Аталарының қаны төгіліп алынған бейбітшілік шыңын, Жеңіс туын жоғары ұстасын, адал еңбек етіп, Отанын, туған елін, жерін жанындай сүйсін, қорғасын, өркендетсін дегім келеді.
Оқырман кітап сіздің еншіңізде!
Құрметті оқырмандар және ұстаздар!
Тәуелсіздіктің 30 жылдығы аясында Сіздердің назарларыңызға А. С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы сайтының Өлкетану бөлімінде және YouTobe арнасында «Туған өлкем – тұнған тарих» атты дәрістер циклі ай сайын ұсынылады. Дәрістер Шығыс Қазақстан Өлкетануы, өлкеміздің тарихы, жер-су атаулары, зерттелуі т.с.с. тақырыптарды қамтиды. Дәріскер - С. Аманжолов атындағы ШҚУ «Қазақстан тарихы» кафедрасының аға оқытушысы, тарих ғылымдарының магистрі – Калимолдина Жаннета Амангелдіқызы.
Аталған дәрістер циклінің өлкетанушылар, жас зерттеушілер, мамандар, ұстаздар мен қалың тыңдарман қауым үшін танымды әрі пайдалы болары сөзсіз. Ендеше, баршаңызды туған өлкеміз жайлы толығырақ мәлімет алуға шақырамыз!
http://kray.pushkinlibrary.kz/kz/tarih-betterinde/tu-an-lkem-t-n-an-tarikh-d-rister-tsikly.html
https://www.youtube.com/channel/UCG0c3j2pEcCBAh06yxUnPGQ
А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасының кітап қорына жерлесіміз Талғат Қашқынбаев «Тұнық бастаулар» атты 2021 жылы баспадан шыққан кітабын сыйға тартты.
«Тұнық бастаулар» кітабы Талғат Қашқынбаевтың ой-толғаулардан тұратын естеліктер жинағы деп айтуға болады. Кітаптың аты айтып тұрғандай, автор өз өмірінің өзегіне нәр берген бұлақ көздері, яғни кіндік кескен туған жері, шаңын бұрқыратып, жалаңаяқ жүгірген ауылы, білім нәрімен сусындатқан алтын ұя мектебі, бала күнгі достары мен ұстаздары және өзінің ет жақын туғандары жайлы сыр шерткен. Жинақта әр туынды оқырманды бауырмалдыққа, бірлікке, сыйластыққа, ағайын арасының татулығына жетелейді. Адамдарды өзіне берілген қысқа ғұмырды бағалай білуге, өмірді мәнді де сәнді етіп өткізуге баулиды.
Кітаптың авторы Талғатты, сонан соң оның ниеттері аппақ қардай таза, тау бұлағындай мөлдір кейіпкерлерін сағынып отырғаныңызды пайымдайсыз.....
«Тұнық бастаулар».... Кітап тоғыз бөлімнен тұрады екен. Әрине бөлімдердің дәл осындай мөлшерде көбейтпесе де болушы еді. Кітап авторы алғашқы «Туған өлкем –атамекен, ақ мекен» атты бөлімінде, қазақтың шет-шегі жоқ дархан даласы, жаңағы даланың өзіне қымбат бір пұшпағы Төр Алтай, кіндік қаны тамған алақандай ауылы Шыңғыстай, сол түйнемдей мекеннің суын сулап, жерін жерлеп жүрген аяулы да, жанкешті жерлестері хақында тебірене сыр шертеді.
Жер бетінде дәл Талғаттың әкесіндей әке, дәл Талғаттың анасындай ана, дәл Талғаттың аға-бауыр-қарындастарындай кіндіктестер мүлдем жоқ сияқты. Таусыла жырлайды, таусыла сағынады. Берікбол, Серікбол, Жанұзақ ағаларымыздың соқтықпалы-соқпақсыз ғұмыр жолдарын толқымай, жүрек дірілінсіз оқу-аса қиын. Талғат осы жинағында бірнеше әулеттің шоң шежіресін жазып шығыпты.
Кітап сізді адамзатты өлердей сүюге, өлердей сағына білуге тәрбиелейді. Неге десеңіз, бұл кітап - Сағыныш сабағы ! Ендеше, кітап сіздің еншіңізде !
Уалханова Рақия Нұралықызы
Ұлы Жеңіс мерекесіне орай А. С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы «Майдан хаттарынан» виртуалды акциясын ұйымдастырады.
Акцияның мақсаты - жеңімпаз сарбаздардың ұрпақтарына жеткен майдан хаттар арқылы Ұлы отан соғысының тарихын айта отырып, жас ұрпақтың бойына 1941-1945 жылдардағы ұмытылмас оқиғалардың каһармандарына деген құрмет сезімін қалыптастыру.
Акцияға өлке тарихына бейжай қарамайтын, барлық шығысқазақстандықтар қатыса алады
Қатысушыларға:
-Отбасылық, т,б, мұрағат көздерінен, музейлерден, кітапханалардан( кітап немесе мерзімді басылым беттерінен,мүмкіндігінше шығысқазақстан тумасының) майдан хаттарын табу;
-Хат иесін, хаттың кімге жазылғанын жариялай отырып, майдан хаттарын оқуды бейнежазбаға түсіру (костюмдер, декорациялар, музыкалық сүйемелдеу және т.б шығармашылық тәсіл құпталады:.). Бейнероликті өз бетінше жазуға немесе кітапхана қызметкерлерінің көмегіне жүгінуге болады;
-Бейнежазбаны 2021 жылдың 22 маусымына дейін pushkinlibrary@yandex.kz электронды мекенжайына
«Майдан хаттарынан» деген тақырыбын көрсетіп жіберуіңіз керек. Мүмкіндігінше бейнероликпен бірге майдан хаттарының сканерленген нұсқасы мен хат авторының, яғни жауынгердің суретін жіберу қажет
-Модерациядан өткеннен кейін бейнероликтер (мазмұны тақырыпқа сәйкес болса) Facebook-тегі кітапхана тобына орналастырылады.
Майдан хаттары орасан зор құндылығы бар құжаттар. Түтін исі аңқыған жолдардан соғыс тынысы, ерен ерліктер мен оған қатысушылардың айбыны сезіледі.
Бүгінгі күні майдан хаттарын оқи отырып, оларды жазған аға ұрпақ өкілдерінің ерлігіне бас иіп, рухына тағзым етеміз.
Байланысшы: Кемешева Меруерт,
тел.: +77052819343