kl kz



>
Как правильно класть плитку. Как класть плитку на стену быстро. Класть плитку своими руками. Как выбрать ламинат для квартиры. Какой лучше выбрать ламинат сегодня. Какого цвета выбрать ламинат. Как правильно клеить обои. Как клеить обои на потолок вертикально. Как правильно клеить углы обоями. Интересные самоделки своими руками. Качественные самоделки своими руками фото. Самоделки для дома своими руками. Как сделать потолок в доме. Чем лучше утеплить потолок дома на сегодняшний день. Утепление потолка дома своими руками. Бизнес идеи с минимальными вложениями. Успешные идеи малого бизнеса с нуля. Прибыльные бизнес идеи. Как сделать мебель своими руками. Сделать деревянная мебель своими руками. Сделать мебель своими руками видео. Опалубка для фундамента. Как сделать опалубку для фундамента быстро. Опалубка для фундамента купить.
Аудан паспорттары
Шемонаиха ауданы
Шығыс Қазақстан облысы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Өңірлік мерзімді басылымдар
Шығыс Қазақстан Интернетте
Қала мен аудан әкімшіліктері
Мәдениеті мен өнері
Облыс басқармалары
ШҚО жұмыс орындары
Солдатты қалай іздеу керек?
Туристерге
Тарих беттерінен
Ескерткіштер
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Маңызды оқиғалар
ШҚО ауылдарының тарихы
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
Тәуелсіздік хроникасы
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Абылайкит
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Сұрапыл жылдар хроникасы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Бейнетоптама
Мультимедиялық топтама
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Виртуалды көрмелер
#Әуезов125

Қазақстан - Ұлы Дала Елі

ulydala ru

(1910-1992)

khaisinҰлы Отан соғысы кезеңі тарихында еңбек армиясы қатарына шақырылып, көрген азапты өмірі осы уақытқа дейін ашылмаған, мылтықсыз майданда болған азаматтар туралы зерттеп және зерделеп «ақтаңдақ» жылдар құрбандары қатарына жатқызатын уақыт жетті.

Көптеген адамдар Орталық Ресей, Сібір, Орал аймақтарына қара жұмысқа жіберіліп, жан түршігерлік ауыр жағдайда еңбек етті. Тарихи мәліметтер бойынша 200 мың қазақ азаматтары Cібірдің өнеркәсіп орындарына жіберілген.

Қайсин Қабілмәлік 1910 жылы қазан айында Катонқарағай ауданы, Шыңғыстай ауылында дүниеге келген. 7-8 жасынан Молотов колхозының жұмысына араласты. Колхозда өгізбен ағаш дайындап, өгіз арбамен колхозға шөп тасыды.

1943 жылы 33 жасында Молотов колхозынан майданға шақырылды. Әскери комиссариат соғысқа жарамды ер азаматтарды жинап Өскемен қаласына жеткізген. Осы жерден бір тобы майданға, екінші тобы еңбек батальонына жіберген. Еңбек армиясы қатарына алынған азаматтардың денсаулығы, тұрмыс жағдайына мүлде қарамаған, тізім жасап, өнеркәсіп орындарына бөлу жұмысын әскери комиссариат, қадағалау жұмыстарын қаһарлы НКВД жүргізіп, бақылауында ұстаған.

Әкем «Шыңғыстайдан - Исақанов Бөкей, Охин Бурахан, Жамбылдан - Хамитов Қажытай, Медведкадан - Бекенов Құлжыкөш, Абақаев Мырзағұл, Абақаев Жұмағұл, Топқайыңнан -Жұртбаев Түспек, Катоннан -Ластаев Зияпат барлығымыз бір жерге, Оралдағы ірі өнеркәсіп орталығы Свердловск (қазіргі Екатеринбург) құрылысындағы Белка руднигінде түсіп, еңбек армиясы қатарында қара жұмыс атқардық. Жағдайымыз өт е ауыр болды. Еңбек етіуге еш жағдай жасалмаған, азық –түлік жоқтың қасы. Үнемі ашқұрсақ жүріп, ауыр жұмыстар атқару ер азаматтарға қиын болды. Әйтсе де тапсырылған нормамызды орындап жүрдік. Әлсіздіктен, аштықтан жұмыс басында өліп кеткендер көп болды. Кейбіреулер мұндағы қиындыққа шыдамай, ашық майданға сұранды, кейбіреулер қашып кетті. Қашып кеткендерді ұстап алып, қайтадан жұмысқа салатын. Қаланы айналдырып ор қаздық, трактор қазған тоң топырақты қолмен тиеп, орманда ағаштар кестік. Иығыңды езіп жіберердей жас ағаштан жасалған шпалды көтеріп, үңірейген карьерге қарай әзер жетесің. Артыңнан вагон итеріп басқалар ереді..

Тамақ та нашар болды. Бір уақыт ыстық тамақ берген болады, ол қалақай мен саңырауқұлақ қосылған қара көже. Үсіген картоппен тамақтанғандар үсік шалғандай ісініп ауырып қалатын. Ешуақытта тоя тамақ ішпедік, діңкелеткен ауыр, қол жұмысынан әбден әлсіреген адамдар қыстың бораны мен үскірік аязына шыдай алмай қырылды.» - деп еске алатын.

KhabilmalikЕңбек армиясындағылар ағаштан қиып салынған, қыста даладан сәл ғана жылы болатын тоң барақта ағаш нарды төсек етті. Жамылатын көрпе де, жастық та сабан болды. Барақтың іші қаншалықты суық болғанымен, соншалықты қапырық, шуаш пен тер иісі тұншықтырып, түнімен қандала талайтын. Киер киімге де жарымады.Ұлтына және дініне қарамастан тірі қалу жолында бір-бірлеріне сүйеу бола білді.Қара жұмыста ас-жалаңаш жүріп қайтпас қайсарлықтың, кісіліктің және адалдықтың үлгісін көрсетіп, жеңіс жолындағы қиындыққа төтеп бере білді. Исаханов Бөкей мен әкем ағайындас еді. Олар Оралда алты жыл жүріп елге аман - есен оралды.

Әкем елге оралған соң 1955-1956 жылдары колхозда әр түрлі жұмыс атқарды. Бір жылдан кейін колхоз бір отар қой бағуды тапсырып, сол қой шаруашылығында 1967 жылға дейін еңбек етті. 1967 жылдан бастап Катонқарағайдағы «Охотсоюз» мекемесіне жұмысқа түсіп, аңшылықпен айналысты. Охотсоюз мекемесінде зейнетке шыққанша жұмыс атқарды. 1992 жылы ақпан айында 82 жасында өмірден қайтты. Соғыстан кейінгі жылдар ішінде атам үлес қосқан Ұлы Жеңістің талай мерейтойлары аталып өтті. Сол айтулы жиындарға атамды, оның жерлес достарын ешкім елеп шақырған жоқ. Олардың қажырлы еңбегі, зардап шеккен психикасы, жоғалған денсаулығы мен жастық шағын ешкім елемеді. Тіпті соғысқа бармады деп кіналағандар қаншама? Мектепте өтетін кездесулерге де шақырылып көрген жоқ.

Өскемен қаласындағы А. С. Пушкин атындағы облыстық кітапханадан библиограф Уалханова Рақия Нұралықызы қоңырау шалып, Жеңістің 75 жылдығына орай кітапхана «Еңбек Армиясына қатысқан Шығысқазақстандықтар» атты жобаны қолға алып жатқанын айтқанда, қуанышымда шек болған жоқ. Өмірден елеусіз өткен әкемнің өмірі көз алдыма келіп, естіген-білгенімді қағаз бетіне түсірдім. Тарихи ақтаңдақ зерттеліп, енді әкем сияқты бірнеше мыңдаған ауыл қазақтарының Ұлы Жеңіске қосқан еңбектегі ерлігі туралы жас ұрпақ білетін болады. Әкемде де бір аунап түскен шығар... Әкемнің еңбектегі ерлігін айтып, менің де кеудемде мақтаныш сезімі ұялады. Ұрпақ сабақтастығы деген осы.

Келер ұрпақ тарихи шындықты білуі керек. Өткен тарихты білмей алға жылжу мүмкін емес. Ұмыт болып бара жатқан тарихты жаңғыртып, еске алып жатқан кітапхана қызметкерлеріне деген алғысым шексіз..

                                               Естелік жазған кенже ұлы Кайсин Оралғазы.

Шыңғыстай ауылы.

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений